Uygur Türkçesi

1 / 20

Orhun ve Uygur Türkçelerinin ilk gramer çalışmasını
kim yapmıştır?

A) F. W. K. Müller

B) Marcel Erdal

C) A. von Gabain

D) V. Bang

E) Talat Tekin

2 / 20

“tınlıġlarnıng küsüşin inçip tigin al ͡ ķunı taplamadı tek taluy
ögüzke kirmişig tapladı”

Yukarıdaki sözcüklerin hangisinde belirtme durumu eki
yoktur?

A) tigin

B) alķunı

C) küsüşin

D) ķamaġın

E) kirmişig

3 / 20

Uygurca tranliterasyonu YYLYNK’ “ŞYLWR olan sözlerin transkripsiyonu aşağıdakilerden hangisidir?

A) yilinke eşilür

B) yılınga aşılur

C) yilin͡ge eşilür

D) yılınķa aşılur

E) iylinke aşılur

4 / 20

Koço-Uygur Kağanlığı kimler tarafından yıkılmıştır?

A) Moğollar

B) Soğdlar

C) Kırgızlar

D) Çinliler

E) Karluklar

5 / 20

Kalyanamkara et Papamkara hakkında 1940 yılında
Türkiye’de yapılan çalışma kime aittir?

A) Şinasi Tekin’e

B) Talat Tekin’e

C) Hüseyin Namık Orkun’a

D) R. Rahmeti Arat’a

E) Saadet Çağatay’a

6 / 20

“minte kin erke begke tegmetin evimni tutup oġlum altmış
ḳaya nı asrap yorızun”

Yukarıdaki cümlede yer alan eylemin aldığı ek, aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?

A) İkinci tekil kişi, emir eki

B) Üçüncü tekil kişi, emir eki

C) Üçüncü tekil kişi, gelecek zaman eki

D) Üçüncü tekil kişi, geniş zaman eki

E) İkinci tekil kişi, gelecek zaman eki

7 / 20

Uygurca tranliterasyonu “TL’NTWRDY ’RTY” olan sözcüklerin transkripsiyonu aşağıdakilerden hangisidir?

A) enlentürdi erti

B) atlanturdı artı

C) etlendürdi erti

D) atlanturdı erti

E) etlentürdi artı

8 / 20

Orhun Türkçesi ve Uygurca arasındaki farklarla ilgili
aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Orhun Türkçesinde gelecek zaman çekimi -DAçI, -çI ve -sIK ekleri ile yapılırken Uygurcada bu eklerin yanı sıra -GAy eki kullanılmaya başlanmıştır.

B) Orhun Türkçesi -b-, -b, Uygurcada -w-, -w’ye gelişir.

C) Orhun Türkçesi b- ~ (söz içinde /n/ ve /ŋ/ olması durumunda) m-, Uygurcada m-’ye gelişir.

D) Ad durum eklerinden olan çıkma durumu eki, Orhun Türkçesinde +DA iken Uygurcada bulunma durumu ekinin yanı sıra bu ekin işlevini –DIn almıştır

E) Uygurcada, Orhun Türkçesindeki söz içi ve sonu /d/ sesi, /y/’ye gelişmiştir.

9 / 20

Ötüken-Uygur Kağanlığı, kaç yılında ve kimler tarafından yıkılmıştır?

A) 844- Çinliler

B) 745- Sogdlar

C) 840- Kırgızlar

D) 800- Basmıllar

E) 850- Karluklar

10 / 20

‘Cemaat, topluluk’ anlamına gelen sözcük, aşağıdakilerden hangisidir?

A) ayıġ

B) ḳıyın

C) ḳuvraġ

D) yıpar

E) yazuḳ

11 / 20

Aşağıdakilerden hangisi, I. Uygur Kağanlığı döneminde Bögü Kağan’ın Maniheizmi devlet dini olarak kabul etmesinin nedenlerinden biri değildir?

A) Kağanın halkına yerleşik hayatın inceliklerini bu dini kabul ederek göstermek istemesi

B) Manihezim’in kurucusu Mani, Soğdlar arasından çıkmıştır. Soğdların ticarette mahir olmaları ve bu yüzden Bögü Kağan’ın Soğdlarla ittifak kurmak istemesi

C) Mani dininin bedene ve maddî şeylere nefretle bakması

D) Bir idarecinin siyasal gücünün her zaman için kendi halkının iktisadi üstünlüğüne bağlı olması

E) Çinlilerin bu dini sevmesi ve Bögü Kağan’ın Çin’e iyi görünmek istemesi

12 / 20

Uygurların kullandığı alfabelerle ilgili aşağıdaki ifadeler den hangisi yanlıştır?

A) Uygurlar zamanında oluşan yeni din çevreleri, peşinden yeni alfabeleri de getirmiştir.

B) Maniheist Uygurlar, Mani alfabesi ile Uygur alfabesi olmak üzere iki alfabe kullanmışlardır.

C) Uygur alfabesi, Moğol yazısından harf eklemeleri, birleştirmeler gibi ufak değişiklikler ile alınarak Türkçe için kullanılmış yazı sistemidir.

D) Az sayıda Budist Uygur metni için Brahmi ve Tibet yazısı da kullanılmıştır

E) Budist Uygur metinlerinin çoğu Uygur alfabesi ile yazılmıştır

13 / 20

“Uygurca ḳuruġ yirig suvayu öl yirig tarıyu ḳuş ḳuzgun
suḳar yorıyur”

Yukarıdaki cümlede yer alan aşağıdaki sözcüklerin hangisinde Orhun Türkçesinde bulunmayan fonetik bir özellik vardır?

A) tarıyu ‘ekerek’

B) suvayu ‘sulayıp’

C) yirig ‘yeri’

D) ḳuruġ ‘kuru’

E) yorıyur ‘yürüyor’

14 / 20

“biş yüz erening͡ aşı suvı kölüki taķı ne kergekin alķu tüketi birip”

Yukarıdaki sözcüklerin hangisinde iyelik eki yoktur?

A) suvı

B) kölüki

C) taķı

D) kergekin

E) aşı

15 / 20

A. von Gabain, “ayıġ ḳılınç ḳılur tınlıġlaraġ ölürür” cümlesinde aşağıdaki sözcüklerin hangisine bakarak Uygur Türkçesini ağızlara ayırmıştır?

A) ḳılur

B) ḳılınç

C) ayıġ

D) ölürür

E) tınlıġlaraġ

16 / 20

Uygurca yazılmış şiirler üzerinde yapılan en kapsamlı çalışma olan Eski Türk Şiiri adlı eser, kime aittir?

A) Reşid Rahmeti Arat’a

B) Hüseyin Namık Orkun’a

C) Ahmet Caferoğlu’na

D) Şinasi Tekin’e

E) Saadet Çağatay’a

17 / 20

‘Terbiye etmek’ anlamına gelen sözcük, aşağıdakilerden
hangisidir?

A) teg-

B) asra-

C) ḳol-

D) ḳadġur-

E) ḳod-

18 / 20

“ḳavışıġsayur men —- öpügseyür men” ifadelerindeki ekler
aşağıdakilerin hangisinde birlikte ve doğru olarak verilmiştir?

A) Fiilden fiil yapım eki, şart eki, 1. tekil kişi geniş zaman eki

B) İsimden fiil yapım eki, fiilden isim yapım eki, 1. tekil kişi geniş zaman eki

C) Fiilden isim yapım eki, isimden fiil yapım eki, 1. tekil kişi geniş zaman eki

D) Fiilden fiil yapım eki, fiilden fiil yapım eki, 1. tekil kişi şimdiki zaman eki

E) İsimden fiil yapım eki, fiilden fiil yapım eki, 1. tekil kişi geniş zaman eki

19 / 20

“ol ödün ķan͡gı ķan bu ötüg sav işidip” ifadesinde aşağıdaki
sözcüklerin hangisine bakarak Uygur Türkçesi ile Eski Türkçe arasındaki bir farktan söz edebiliriz?

A) ödün

B) ötüg

C) ol

D) sav

E) işidip

20 / 20

Uygur Kağanlığı (Ötüken Uygur Kağanlığı) hangi yıllar
arasında hüküm sürmüştür?

A) 680-744

B) 840-1250

C) 552-630

D) 630-680

E) 744-840

Puanınız

Ortalama puan şöyledir 32%

0%

Uygur Türkçesi

Yorumlar

Bir yanıt yazın Yanıtı iptal et