Eski Türk Edebiyatına Giriş: Söz Sanatları

1. “Semen” ile “çemen” sözcükleri aynı beyit içinde
kullanıldığında ne tür bir söz sanatı oluşur?

2. Vâ’iz çıkarsa kürsîye her cum’a gam degül
Ammâ bolay ki lutf ide bayrama çıkmaya
Bakî

Yukarıdaki beyitte iki kez kullanılmış olan “çıkmak” fiili, ikinci kullanılışında hem ilk kullanıldığı anlamın
hem de gerçek anlamının dışında kullanılmıştır. Beyitteki ifade biçimi aşağıdakilerden hangisidir?

3. “Manzum ya da mensur metinde bir ayetin ya da hadisin tamamını ya da bir kısmını alıntı yoluyla kullanmak” şeklinde tanımlanan terim aşağıdakilerden hangisidir?

4. “Hasretinden çiçekler boynunu büktü.” cümlesinde
aşağıdaki anlam sanatlarından hangisi vardır?

5. Aynıkökten türemiş iki ya da daha fazla sözcüğün
bir ibare içinde yer almasına ne ad verilir?

6. “Ankara kolların› açmış onu bekliyordu.” cümlesinde aşağıdaki anlatım biçimlerinden hangisi vardır?

7. Hangisi tezatla ilgili bir terim değildir?

8. Ârız u ruhsâr u zülfün ey letâfet gülşeni
Biri gül biri karanfül biri sünbüldür bana
Necatî

Yukarıdaki beyitte “birden fazla unsuru zikrettikten sonra
bunlara ait özellikleri, her birinin kime ait olduğunu
belirterek söylemek” olarak tanımlanan bir ifade özelliği
vardır. Beyitteki ifade özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

9. Serkeş ü tünd idi gerçi tevsen-i çerh-i felek
Emrüne râm olduğı bu kim içinde mihri var
Sürurî

Beytinde biri “güneş”, diğeri de “sevgi” olmak üzere iki
anlamı olan “mihr” sözcüğünün her iki anlamından da
yararlan›larak yap›lm›fl ve yak›n ve uzak iki anlam›
olan bir sözün zihne hemen gelen yakın anlamını
değil, uzak anlamını kastetmek olarak tanımlanan
bir edebî sanat vardır. Beyitteki edebî sanat aşağıdakilerden hangisidir?

10. “Kitabı yalayıp yuttu.” cümlesindeki anlatım biçimi
aşağıdakilerden hangisidir?

11. Aşağıdakilerden hangisi nazire ile eş anlamlıdır?

12. Sa’y idüp isyâna destümde o kaldı âkibet
Zâhir oldı leyse li’l-insâni illâ mâ-se’â
İzzet Molla

Yukarıdaki beyitte koyu dizilmiş olan kısım Kur’ân’dan
alınmış bir ayet parçasıdır. Beyitteki anlatım tekniği aşağıdakilerden hangisidir?

13. Hangisi mecâzla ilgili bir terim değildir?

14. Bir aslan miyav dedi
Minik fare kükredi
Fareden korktu kedi
Kedi pırr uçuverdi

mısralarıyla ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisi
yanlıştır?

15. Aşağıdakilerden hangisi “bir beytin son sözcüğünü
sonraki beytin ilk sözcüğü olarak kullanmak” şeklinde
tanımlanan edebî sanattır?

16. Bir önermeyi desteklemek ya da ispat etmek için bir
atasözünü ya da hikmetli sözü delil olarak kullanmaya
ne ad verilir?

17. Aşağıdakilerden hangisi söylenilen sözden bir
nükteye dayalıolarak vazgeçip onun yerine başka
bir söz söyleme olarak tanımlanan ifade özelliğidir?

18. “Maksadı sıradan insanların günlük hayatta kullandıkları ifadelere göre daha kısa ifade etmeye ya da onu ifade için yeterli en az sözle söylemeye” ne ad verilir?

19. İstitrâd hangi anlam sanatıyla ilgili üç terimdir?

20. Salındı bahçeye girdi
Çiçekler selâma durdu
Mor menekşe boyun eğdi
Gül kızardı hicabından

dörtlüğünde aşağıdaki anlatım biçimlerinden hangisi
vardır?