Eski Türk Edebiyatına Giriş: Söz Sanatları

1. “Semen” ile “çemen” sözcükleri aynı beyit içinde
kullanıldığında ne tür bir söz sanatı oluşur?

2. Hangisi tezatla ilgili bir terim değildir?

3. Aşağıdakilerden hangisi aynı zamanda bir tür temsilî teşbihtir?

4. İstitrâd hangi anlam sanatıyla ilgili üç terimdir?

5. Aşk, âşık, maşuk sözcüklerini bir arada kullanmaya
ne denir?

6. An dil ki be-aflk üfted âteşlere yanmaz mı
V’ân kes ki be-gam huşed korkuyla uyanmaz mı
Şeyh Gâlib
Yukarıdaki beytin koyu harflerle dizilmiş olan kısımları
aynı şair tarafından Farsça, diğer kısımları da Türkçe
olarak yazılmıştır. Divan şiirinde bu tür manzumelere
ne ad verilir?

7. Salındı bahçeye girdi
Çiçekler selâma durdu
Mor menekşe boyun eğdi
Gül kızardı hicabından

dörtlüğünde aşağıdaki anlatım biçimlerinden hangisi
vardır?

8. Sa’y idüp isyâna destümde o kaldı âkibet
Zâhir oldı leyse li’l-insâni illâ mâ-se’â
İzzet Molla

Yukarıdaki beyitte koyu dizilmiş olan kısım Kur’ân’dan
alınmış bir ayet parçasıdır. Beyitteki anlatım tekniği aşağıdakilerden hangisidir?

9. Hangisi mecâzla ilgili bir terim değildir?

10. “Bir sözü temel (=gerçek, hakiki) anlamının da kastedilmiş olması mümkün olmakla birlikte temel anlamı
dışında kullanmak” olarak tanımlanan anlatım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?

11. Aşağıdakilerden hangisi nazire ile eş anlamlıdır?

12. Artık demir almak günü gelmişse zamandan
Mechûle giden bir gemi kalkar bu limandan

dizelerinde “zaman” sözcüğünün gerçek anlamında anlaşılmasına engel olan söz (=karîne-i mâni’a) aşağıdakilerden hangisidir?

13. Bir önermeyi desteklemek ya da ispat etmek için bir
atasözünü ya da hikmetli sözü delil olarak kullanmaya
ne ad verilir?

14. Leblerin yâd eyledi yârun lisân-ı hâl ile
Kıldı bir şîrîn hikâyet gonce-i rengîn-edâ
Bakî

Birinci mısraın sonunda koyu harflerle dizilmiş olan kısım beyitte hem kendisinden önceki sözlerin sonu hem
de sonraki sözlerin başı olacak biçimde kullanılmıştır.
Divan şiirinde bu anlatım tekniğine ne ad verilir?

15. Aşağıdakilerden hangisi söylenilen sözden bir
nükteye dayalıolarak vazgeçip onun yerine başka
bir söz söyleme olarak tanımlanan ifade özelliğidir?

16. “Secili ya da kafiyeli bir sözde seci ya da kafiyenin
nasıl devam edeceğine söz içinde bir kelimeyle işaret
etmek” şeklinde tanımlanan edebî sanat aşağıdakilerden
hangisidir?

17. Hangisi itnâbın türlerinden biri değildir?

18. Serkeş ü tünd idi gerçi tevsen-i çerh-i felek
Emrüne râm olduğı bu kim içinde mihri var
Sürurî

Beytinde biri “güneş”, diğeri de “sevgi” olmak üzere iki
anlamı olan “mihr” sözcüğünün her iki anlamından da
yararlan›larak yap›lm›fl ve yak›n ve uzak iki anlam›
olan bir sözün zihne hemen gelen yakın anlamını
değil, uzak anlamını kastetmek olarak tanımlanan
bir edebî sanat vardır. Beyitteki edebî sanat aşağıdakilerden hangisidir?

19. “Hasretinden çiçekler boynunu büktü.” cümlesinde
aşağıdaki anlam sanatlarından hangisi vardır?

20. Bir aslan miyav dedi
Minik fare kükredi
Fareden korktu kedi
Kedi pırr uçuverdi

mısralarıyla ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisi
yanlıştır?